۱۰ نوع از بیماری های شایع سالمندان و راه‌های پیشگیری از آن
بهمن ۲۹, ۱۴۰۲
فشار خون چیست؟ پیشگیری و اندازه نرمال آن در سنین مختلف
بهمن ۲۹, ۱۴۰۲
پوکی استخوان در سنین سالمندی یک بیماری شایع است که روی استخوان‌ها تأثیر می‌گذارد. داخل استخوان‌های سالم فضاهای کوچکی مانند لانه‌ی زنبور وجود دارد. پوکی استخوان این فضاها را بزرگ می‌کند و باعث می‌شود استخوان تراکم و قدرت خود را از دست بدهد. معمولا افراد در سنین بالا به خصوص زنان بیشتر دچار این بیماری می‌شوند. بیشتر اوقات استخوان‌های دنده‌ها، باسن، مچ دست و ستون فقرات درگیر می‌شوند.
علائم پوکی استخوان
سوال بسیاری از افراد این است که علائم پوکی استخوان در زنان چیست؟ این بیماری معمولا علامت هشدار دهنده‌ای ندارد. اکثر افراد تا زمانی که دچار شکستگی استخوان نشوند، نمی‌دانند که به این بیماری مبتلا هستند. بعضی از علائم مخفی پوکی استخوان که بهتر است آن را جدی بگیرید، موارد زیر می‌باشد.
- عقب رفتن لثه
- ناخن های ضعیف و شکننده
- کم شدن قدرت
توجه کنید: فرقی نمی‌کند خانم یا آقا هستید؛ در صورت داشتن سابقه خانوادگی مشکلات استخوان با پزشک مشورت کنید حتی اگر علائمی ندارید.
علائم پوکی استخوان شدید
چنانچه پوکی استخوان تحت درمان قرار نگیرد می‌تواند بدتر شود. با ضعیف شدن و نازک شدن استخوان‌ها، خطر شکستگی افزایش می‌یابد. شکستگی ناشی از زمین خوردن یا سرفه شدید، کوتاه شدن قد، درد گردن یا پشت می‌تواند از علائم پوکی استخوان شدید باشد. برای جلوگیری از حادثه یا در صورت وقوع آن پرستار سالمند کمک زیادی به سالمند و خانواده وی برای گذراندن این دوران خواهد کرد.
علل پوک شدن استخوان
بسیاری از افراد مبتلا به پوکی استخوان ممکن است چندین عامل خطر را تجربه کنند در حالی که سایر افراد هیچ عامل خطری خاصی ندارند. بعضی از عوامل خطر قابل تغییر هستند و برخی دیگر را ممکن است نتوانید تغییر دهید. به هرحال با درک این عوامل می‌توانید از بیماری یا شکستگی جلوگیری کنید.
عواملی که ممکن است خطر ابتلا به پوکی استخوان را افزایش دهد:
سن
بزرگترین عامل خطر پوکی استخوان سن است. با افزایش سن، استخوان‌ها ضعیف شده، تحلیل آن‌ها سریعتر اتفاق می‌افتد و رشد آن‌ها کندتر می‌شود.
جنسیت
احتمال ابتلا به پوکی استخوان در زنان بیشتر است. زیرا توده استخوانی کمتر و استخوان‌های کوچک‌تری نسبت به مردان دارند. یائسگی نیز با تغییر هورمون‌ها می‌تواند باعث شود که بدن زنان با سرعت بیشتری استخوان از دست بدهد. با این حال، مردان پس از 70 سالگی در معرض خطر پوکی استخوان هستند.
سایز بدن
مردان و زنان با استخوان‌های لاغر بیش از افرادی که استخوان درشت دارند در معرض پوکی استخوان هستند. زیرا افراد لاغر در مقایسه با افراد درشت اندام، استخوان کمتری برای از دست دادن دارند.
نژاد
ژنتیک نیز در ابتلای به این بیماری نقش موثری دارد. زنان و مردان سفید پوست و آسیایی در مقابل زنان و مردان آفریقایی-آمریکایی و آمریکایی-مکزیکی در معرض خطر بیشتری هستند.
ارث
براساس مطالعه محققان اگر یکی از والدین سابقه پوکی استخوان یا شکستگی لگن داشته باشد. خطر ابتلا به پوکی استخوان افزایش می‌یابد.
تغییرات هورمونی
سطوح پایین بعضی از هورمون‌ها شانس ابتلا به این بیماری را افزایش خواهد داد:
- سطح پایین استروژن در زنان پس از یائسگی
- سطح پایین تستوسترون در مردان
رژیم غذایی
اگر فردی از سنین کودکی تا پیری به مقدار کافی کلسیم و ویتامین D دریافت نکند در معرض خطر ابتلا خواهد بود. همچنین رژیم غذایی با پروتئین کم یا بسیار زیاد نیز خطر از دست دادن استخوان را بالا می‌برد.
شرایط پزشکی
بعضی از بیماری‌ها خطر ابتلا به پوکی استخوان را بالا می‌برند. از جمله: آرتریت روماتوئید، انواع خاصی از سرطان، بی‌اشتهایی عصبی، بیماری‌های غدد درون ریز و هورمونی، بیماری‌های گوارشی و HIV/AIDS.
پوکی استخوان می‌تواند علل زیادی داشته باشد اما پرکاری تیروئید یا استفاده از بعضی از داروها مانند کورتیکواستروئیدهای خوراکی یا تزریقی در طولانی مدت ممکن است باعث پوکی استخوان شوند.
داروها
استفاده طولانی مدت از بعضی از داروها ممکن است احتمال تحلیل استخوان‌ها را بالا ببرد. از جمله:
- گلوکوکورتیکوئیدها، برای درمان آرتریت و آسم استفاده می‌شوند.
- داروهای ضد صرع، اختلالات عصبی و تشنج را درمان می‌کنند.
- داروهای سرطان، از هورمون‌ها برای درمان سرطان سینه و پروستات استفاده می‌کنند.
- مهار کننده پمپ پروتون، اسید معده را کاهش می‌دهد.
- مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین، برای درمان افسردگی تجویز می‌شوند.
- تیازولیدین دیون‌ها، برای درمان دیابت مصرف می‌شوند.
سبک زندگی
سطح پایین فعالیت بدنی و دوره‌های طولانی بی‌تحرکی به افزایش میزان از دست دادن استخوان کمک می‌کند.
مقاله پیشنهادی:
بیماری پارکینسون چیست؟ علائم، نشانه ها، تشخیص و درمان
مصرف زیاد الکل و کشیدن سیگار
مصرف زیاد الکل یک عامل خطر مهم در ابتلا به پوکی استخوان است. مطالعات نیز نشان می‌دهد مصرف سیگار برای سلامت استخوان‌ها مضر است.
تشخیص با استفاده از تست تراکم استخوان
پزشک معالج سابقه پزشکی فرد را بررسی کرده و معاینه فیزیکی انجام می‌دهد. در صورت لزوم آزمایش خون و ادرار را برای بررسی بیشتر تجویز می‌کند. اگر احتمال ابتلا به بیماری را بدهد یا فرد در معرض خطر ابتلا به آن باشد، ممکن است آزمایش تراکم استخوان را پیشنهاد کند. از این آزمایش برای اندازه‌گیری تراکم استخوان‌های مچ دست، باسن یا ستون فقرات استفاده می‌کنند. زیرا این سه ناحیه بیشتر در معرض خطر بیماری قرار دارند.
درمان پوکی استخوان
اگر آزمایش‌ها بیماری پوکی استخوان را نشان دهد، پزشک احتمالا داروها و تغییر شیوه زندگی را تجویز می‌کند. تغییرات سبک زندگی می‌تواند شامل افزایش مصرف کلسیم، ویتامین D و انجام فعالیت‌های ورزشی باشد. از نظر پزشکان درمان قطعی برای این بیماری وجود ندارد، اما درمان مناسب می‌تواند به محافظت و تقویت استخوان‌ها کمک کند. این درمان‌ها به کاهش سرعت تجزیه استخوان در بدن کمک می‌کنند و ممکن است باعث تحریک رشد استخوان جدید شوند.
داروهای پوکی استخوان
رایج‌ترین و قویترین داروی پوکی استخوان فسفونات‌ها هستند. این داروها برای جلوگیری از کاهش توده استخوانی کاربرد دارند که به صورت خوراکی یا تزریقی مصرف می‌شوند. آن‌ها عبارتند از:
- آلندرونات (فوساماکس)
- ایباندرونیک اسید
- ریزیدرونات
- تستوسترون: در مردان تستوسترون درمانی ممکن است به افزایش تراکم استخوان کمک کند.
هورمون درمانی، استفاده از رالوکسیفن، تزریق آمپول پوکی استخوان مانند پرولیا، تری‌پاراتاید (فورتئو) و روموسوزوماب (Evenity) برای درمان تجویز می‌شوند. و سالمون کلسی تونین نیز به صورت اسپری بینی استفاده می‌شود.
نکته: داروها توسط پزشک معالج با توجه به بیماری‌های زمینه‌ای فرد و عدم تداخل با سایر داروهای مصرفی تجویز می‌شوند. بدون نسخه و مشورت با پزشک اقدام به مصرف نکنید.
درمان‌های طبیعی
بعضی از افراد ترجیح می‌دهند به جای استفاده از داروهای شیمیایی از روش‌های درمان دیگری استفاده کنند. استفاده از مکمل‌هایی مانند شبدر قرمز و کوهوش سیاه ممکن برای سلامت استخوان‌ها مفید باشد. با این حال بهتر است قبل از استفاده با پزشک مشورت کنید. زیرا مطالعات کمی در مورد آن‌ها وجود دارد، ممکن است عوارض جانبی داشته باشند و یا با سایر داروهای مصرفی تداخل دارویی پیدا کنند.
برای درمان پوکی استخوان چی بخوریم؟
خوشبختانه یک رژیم غذایی مناسب می‌تواند به تقویت استخوان‌ها کمک کند. بدن برای حفظ استخوان‌ها به کلسیم و برای جذب کلسیم به ویتامین D نیاز دارد. سایر مواد مغذی که به حفظ استخوان‌ها کمک می‌کند پروتئین، منیزیوم، ویتامین K و زینک هستند.
ورزش کردن در کنار درست غذا خوردن به حفظ سلامت استخوان‌ها کمک می‌کند. انجام فعالیت‌های ورزشی بسیار مهم است، بخصوص تمرینات مقاومتی و تمرین با استفاده از وزنه و دمبل. این تمرینات باعث می‌شوند عضلات به استخوان‌ها فشار بیاورند و بدن در نهایت بافت استخوانی جدید تشکیل می‌دهد. ورزش علاوه بر اثرات مثبت فراوان روی وزن و سلامت قلب، باعث تعادل و هماهنگی در حرکات بدن می‌شود که به این ترتیب از افتادن و سقوط فرد جلوگیری می‌کند.
نکته: برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد رژیم غذایی مناسب از پزشک متخصص تغذیه راهنمایی بخواهید و قبل از انجام حرکات ورزشی را با پزشک مشورت کنید.
سخن آخر
پوکی استخوان در سالمندان می‌تواند عوارض جدی داشته باشد. شکستگی‌ها دردناک هستند و ممکن است بهبودی مدت زیادی طول بکشد. ماندن در تخت به مدت طولانی عوارض جانبی مانند لخته شدن خون به همراه خواهد داشت. هم اکنون با اطلاع از تعرفه پرستار سالمند در منزل نسبت به رفع نیازهای وی اقدام کنید. پرستاران دلسوز خدمات پرستاری فرشته هما برای جلوگیری از بروز حادثه و تا زمان بهبودی در کنار عزیزان سالمند خواهند بود.
منابع: www.healthline.com
